ลูกจากกับลูกชิดต่างกันอย่างไร

 

 

 

 

 

 

ลูกชิดกับลูกจากมาจากต้นไม้คนละต้น แต่เป็นพืชตระกูลปาล์มเหมือนกัน

ลูกชิดมา จากต้นตาว หรือต๋าว เป็นปาล์มชนิด Arenga pinnata (Wurmb.) Merr. ในวงศ์ Palmae ปักษ์ใต้เรียกว่า ต้นชก หรือฉก ต้นตาวชอบขึ้นตามเชิงเขาบวิเวณดินร่วน อากาศชุ่มชื้นลักษณะลำต้นตรงดิ่ง ขนาดโตกว่าต้นตาล ใบมีลักษณะเช่นเดียวกับมะพร้าว แต่โตและแข็งแรงกว่า ใบใช้มุงหลังคา กั้นฝาบ้านก้านใบนำมาเหลารวบทำไม้กวาด เส้นใยที่ลำต้นใช้ทำแปรงยอดอ่อนที่ขั้วหัวใช้กินแบบผักสด หรือดองเปรี้ยวเก็บไว้แกงส้มแกงกะทิ ผลตาวออกเป็นทะลาย เนื้อในเมล็ดเรียกว่า ลูกชิดกินได้สด ๆ หรืออาจนำไปเชื่อมน้ำตาลเพื่อให้ได้รสอร่อยขึ้น

ต้นจาก เป็นปาล์มชนิด Nypa fruticans Wurmb. ในวงศ์ Nypaceae ผลเป็นทะลาย เนื้อในเมล็ดเรียกว่า ลูกจาก กินได้ทั้งแบบสด ๆ หรือเชื่อมเช่นกัน แต่เนื้อลูกจากมีสีขาวขุ่นกว่าบางคนว่าลูกจากรสดีกว่าลูกชิด จากเป็นพืชที่มีลำต้นอยู่ใต้ดิน ต้นตั้งตรง ซึ่งมักจะเป็นดินโคลน ส่วนที่เราเห็นของจากนั้น คือส่วนใบและช่อดอกเท่านั้น โดยที่โคนใบมีกะเปาะอากาศ ช่วยพยุงให้ใบชูขึ้นเหมือนชูชีพ แต่แม้ว่าลำต้นของจากจะอยู่ใต้ดิน แต่ใบที่โผล่ขึ้นมานั้น อาจชูขึ้นไปสูงได้ถึง 9 เมตร โดยไม่มีส่วนของลำต้นให้เห็นเลย  กอจาก ผลเรียกว่าลูกจาก
 
ใบจากมีลักษณะคล้ายใบมะพร้าว แต่มีความเหนียว และกว้างกว่า ทำให้สามารถใช้นำมาเย็บเป็นตับ เรียกว่า “ตับจาก” แล้วนำไปมุงหลังคา กันแดดกันฝนได้เป็นอย่างดี แม้ว่าจะใช้งานไปนาน ใบจากกรอบ เปลี่ยนจากสีเขียวเข้ม เป็นสีเหลือง สีน้ำตาล กระทั่งเกือบเป็นสีดำ แต่ก็ยังคงกันฝนและแดดได้ จนกว่าจะแห้งกรอบและผุไป คำว่า “หลังคาจาก” หรือ “หลังคามุงจาก” จึงเป็นที่รู้จักกันดีในสังคมไทย การใช้ใบจากมุงหลังคายังคงนิยมใช้จนปัจจุบัน โดยเฉพาะในแถบที่อยู่ใกล้ลำคลองและที่ราบลุ่มมีต้นจากชุกชม  ใบจาก ยังมีประโยชน์ใช้ห่ออาหาร ที่เรียกว่า ขนมจาก ซึ่งเป็นขนมที่ทำจากแป้ง น้ำตาล และมะพร้าว ผสมกันจนเหลวได้ที่ แล้วนำห่อด้วยใบจาก ปิ้งบนไฟ ก็จะได้ขนมจากที่อร่อย มีกลิ่นหอม รสชาติดี เป็นขนมไทยอีกอย่างหนึ่งที่รู้จักกันดี แม้อาจมีการใช้ใบมะพร้าวมาห่อ แต่ก็ได้รสชาติที่ไม่อร่อยอย่างการใช้ใบจากจริงๆ